Mekan Atölye

CerModern, 5-30 Haziran tarihlerinde düzenleyeceği özel bir seçki ile "MekanAtölye" konseptli karma sergiye ev sahipliği yapıyor. Ankara'da üreten genç sanatçıların üretimlerini desteklemek ve izleyici ile buluşturmak isteyen CerModern, güzel sanatlar fakülteleri öğrencilerinin atölye çalışmalarını MekanAtölye çizgisinde buluşturuyor.

Ankara'da bulunan güzel sanatlar fakültelerinin işliklerinde eğitimlerini sürdüren, farklı atölye disiplinlerinden gelen ve farklı disiplinlerde işler üreten 36 öğrencinin atölye çalışmalarına tanık olmamızı ve sanatçıların oluş sürecinde ilerleyişlerinin ilk basamağında onları gözlemleyebilmemizi sağlayan sergi, bu anlamda çağdaş estetik biçimlerin tartışılacağı bir laboratuvara dönüşüyor. Üretimin değerinin görsel-izlenebilir ve kalıcı hale geldiği bu sergide mekânın imkânları sanatçıların üretimlerine göre tekrar kurgulandı ve küratöryel bir çalışma olmaksızın sanatçılar sergide yer almasını istedikleri eserlerine kendileri karar verdi.

Bulunulan yer, ortam anlamına gelen mekân aynı zamanda var olmak anlamını da kapsar. İçerisinde bulundurduğu insan eylemleri sayesinde cansız, sabit ve durağan olmaktan uzaklaşarak canlı, değişken ve akışkan bir yapıya dönüşür. Kendi içerisindeki dinamikleri, içinde bulundurduğu öğelerle tamamlar. Bu yüzden mekânların hafızaları, karakterleri ve tarihleri vardır. Bütün boyutları ve biçimleri ile hem kavram hem de gerçekliği içinde bulunduran mekân, barındırdığı ilişkiler ve biçimlerle toplumsal bir bütündür ve kolektif bir aidiyete ortak zemin oluşturur. Bu dinamiklik içinde diğer mekânlarla ilişki kurar, onlarla birleşir ya da çatışır. Bir başka ifadeyle, toplumsal mekân, birçok boyutuyla, ona katılan, anlamlandırılan ve anlamlandırılmayan, algılanan ve doğrudan deneyimlenen, pratik ve teorik akışlarla üretilir.

Bireysel ve toplumsal süreçlerde üretici ve kurucu niteliği olan mekân kurgusu, 20. Yüzyıl sonlarında temel estetik sorunlardan biri haline gelmiştir. Trevor Paglen'in de yaklaştığı biçimle ,"sanat olarak adlandırılan bu şeyin üretildiği mekân nasıl bir mekândır?" sorusu üzerine düşünecek olursak, tüm üretimler gibi kültürel üretimin de aslında bir mekân üretimi olduğu sonucuna varabiliriz. Güncel sanat ile "mekânın üretimi" kavramları arasındaki bağlam da burada ortaya çıkmaktadır. Peki, mekânı toplumsal ve bireysel eylemlerimizle biz üretiyorsak, mekânın bizim üretimimiz üzerine katkısı nedir?

Bizi "mekânın üretimi" kavramı ile 1970'lerde tanıştıran Lefebre'ye göre "Mekân, içi boş, verili bir zemin değil, toplumsal pratikler ile üretilen bir şeydir." Her üretim tarzı, kendine özgü mekânlar üretir. Dahası üretim ilişkilerine toplumsal varlıklar kazandıran, mekânsal varlıklardır. Mekân canlıdır. Yaşar ve yaşatır, üretir ve üretilir. Yani mekân, toplumsal üretim sürecidir ve toplumun üretiminin hem sonucu hem de ön-koşuludur. Bu onun karmaşık özünü açıklar. Bu düşünceyle yaklaşıldığında kültürel üretimin de toplumsal üretim sürecinin bir sonucu olduğunu söyleyebiliriz. Üretim ilişkileri, mekânın üretim sürecinde kendi çelişkilerini de aktarır. Bu yüzden mekânın mekâna kazınmış bir tarihi vardır.

Modernizmin mekânı kentlerdir. Sanatsal üretimin yapıldığı atölyeler ve bu üretimlerin insanlarla buluştuğu sanat merkezleri toplumun düşünce sistemini üretir ve geliştirirler. Bu anlamda fikirlerin sonsuz uzamda kalıcı hale gelmesini sağlarlar. "Biraz kilise kutsiyeti, biraz mahkeme salonu resmiyeti, biraz deney laboratuvarı gizemiyle şık bir tasarımı buluşturan modern sanat galerisi, benzersiz bir estetik mekân olarak 20.yy sanatının kendisine has kabuğudur" sözleriyle 'beyaz küp' ü tarif eder sanat eleştirmeni, Brain O'Doherty. Beyaz küp toplumla sanatçı arasına mesafe koyarken aynı zamanda toplumla ilişkiyi de sağlayan mekân olmuştur. Duvarlarındaki boşluğun sadece sanat eserleriyle dolacağı bir yer, sanatçının söylemini anlatabileceği bir kulistir. Modern sanat merkezleri sanatın sanat olma olasılığını içinde barındıran bir mekândır. 1960'lı yıllarda pek çok sanatçının galeri sürecinin alternatiflerini araştırması ile ortaya çıkan sonuçlarda steril "beyaz küp"ü bir tür atölye ortamına çevirmesi, galeri mekanını atölyenin bir tür uzantısı haline getirmesi anlamlıdır. Bu açıdan bakıldığında galeri mekânı sanatçının üretimini gerçekleştirdiği belirli bir zamanı sonsuzlaştırmakta ve görünür kılmaktadır. Çağdaş sanatta yaşanan bu tür gelişmeleri Julie H. Reiss, "Müzeler, tam da bu dönemde 'geleceğin estetik laboratuvarı' olmak yolunda dönüşmeye, sanat yapıtının saklandığı değil, üretildiği birer mekân olmak için yeni bir rol üstlenmeye başlamıştır." Şeklinde yorumlar. Mekânın sanat nesnesini içeren değil, kendisinin sanat nesnesi haline dönüştürüldüğü bu yaklaşım, Yves Klein'in Paris'te bir galeriyi sanat nesnesi olarak kullandığı 'Boş' ve buna yanıt olarak aynı galeride Arman'ın 'Dolu' adlı mekân-kurgulamalarını, Christo'nun bir müze binasını sarıp sarmalaması ile örneklendirebiliriz.

Beyaz küpün sterilize ameliyat odasından yaşamın gerçekliğine evrilmesi ise Modernizm ile başlayan değişim sürecinde gerçekleşmiştir. Bu süreçte pek çok sanatçı, galeri ve sergileme biçimlerinin alternatiflerini araştırmaya ve bununla birlikte "Beyaz Küp" olarak adlandırılan modern sanat mekânlarının sınırlarını zorlamaya başladılar. İdeal galeri mekânı, sanat yapıtının "sanat" olarak algılanışına engel oluşturan her türlü öğeyi dışlayarak izleyicinin eser üzerindeki algısını netleştirir. Artık mekânın kendisi sergilenen işlere hizmet etmeye doğru evrilmiştir.

Bu açılardan bakıldığında Sergi, belirli bir üretim sürecini zamansizlastırarak tarihe kaziyor ve yolu görünür kılıyor. Bu üretimin Cer Modern'de sergileniyor oluşu ile bu biçimler sanatsal bir ifadeye bürünüyor. Aynı zamanda MekanAtölye Sergi' si sanatın, izleyici ile kurduğu ilişkiye önemli değişiklikler getiriyor.

Sanatçılar:

Arda Yolgösteren

Armağan Yolgösteren

Arzu Eş

Aynaz Radgohar

Bahar Şener

Belma Ersu

Buğra Ceylan

Cem Köse

Cihan Çelik

Deniz Ç. Koşar

Dilara Turan

Emin Gökkurt

Emine Karakeçili

Faruk Yigen

Gizem Sönmezer

Gökçe Uysal

Hamdi Keçeci

Hasan Doğan Yılmaz

Hüseyin Arıcı

Işıl Tüfekçi

Mete Ali Sarıdoğan

Murat Koç

Özkan Arı

Özüm Ünlü

Sabahattin Yüce

Sevil Duman

Sultan Burcu Demir

Şule Altay

Uğur İnsan Özgümüştaş

Ümmühan Yılmaz

Vahide Tartan

Yağmur Sarıaltun

Zeynep Baş Akçınar

Zeynep Gürler